Levenswandel

Emmanuel Durlet werd op 11 oktober 1893 te Antwerpen geboren. Zijn vader was architect. Zijn grootvader, Frans-Andreas Durlet, was eveneens architect, leraar aan de Academie voor Schone Kunsten, stichter-conservator van het Museum “Steen” en een van de voornaamste promotoren van de neogotische kunst in België. Hij leidde de restauratiewerken aan de O.-L.-Vrouwekathedraal en ontwierp haar prachtig koorgestoelte. Een straat in Antwerpen draagt zijn naam.

Emmanuel Durlet groeit op in de sfeer van de middeleeuwse mystiek. Ze zou hem sterk beïnvloeden en later ook de inhoud en richting van zijn werk bepalen. De architectuur heeft Emmanuel Durlet zijn leven lang bezield.

Studies te Antwerpen en Wenen

Aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium van Antwerpen studeert hij piano bij Frans Lenaerts. Reeds op 16-jarige leeftijd behaalde hij zijn einddiploma voor piano met de grootste onderscheiding.
Hij volgde harmonieleer bij Edward Verheyden en compositie bij Lodewijk Mortelmans.

Met zijn buitengewone pianistieke begaafdheid, had Emmanuel Durlet erkend moeten worden als één van de grootste pianisten van zijn tijd. Was zijn naam Durletsky geweest, zou het zeker gelukt zijn.” Het zijn de gevleugelde woorden van Sabamoprichter en gerenommeerd componist Lodewijk Mortelmans (1868-1952)

In April 1912 vertrekt Emmanuel Durlet naar Wenen om bij de wereldvermaarde Leopold Godowsky (link) aan de Meisterschule für Klavier van de Kaiserliche Akademie für Musik zijn techniek en interpretatiekunde te vervolmaken. Het uitbreken van de eerste wereldoorlog verhinderde hem in Wenen nog een jaar verder te studeren. Deze oorlogsperiode gebruikte hij in Antwerpen om zijn repertoire uit te breiden.

Briljant pianovirtuoos

In 1918 start dan zijn carrière als weergaloos vertolker. Hij realiseerde ondermeer de integrale uitvoering (uit het geheugen!) van de 32 sonates van Beethoven – een indrukwekkende krachttoer. In een tijdsspanne van twee maanden werd tijdens tien uitvoeringen de volledige cyclus gespeeld.

Emmanuel Durlet ontwikkelt zich tot een gevierd virtuoos die tijdens talrijke concerten en recitals in binnen- en buitenland successen behaalde. Tijdgenoten spraken over hem als de “dichter van het klavier”. Alex de Vries noemde hem “de pianist met de mooiste aanslag die ik ooit kende”. “Het Handelsblad” (16/9/1952) schreef: “…wie het voorrecht had hem eens te horen spelen draagt een boodschap mee voor het leven, een boodschap van schoonheid. Benoit werd onder zijn handen iets onvergetelijks, een pianoconcert van Mozart, van Beethoven, van Chopin wist hij op te bouwen als een herscheppend kunstenaar in de volste betekenis van het woord. Onder zijn vingers werd de techniek een dienend element dat slechts daar was om de inspiratie van de toondichter tot haar hoogste uitdrukking te brengen. En die techniek was perfect in ieder opzicht”

Pedagoog van intellect en gevoel

In 1920 wordt Emmanuel Durlet benoemd tot leraar in de hogere graad piano aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium van Antwerpen. Gedurende 39 jaar stonden zowel zijn progressieve techniek als zijn innemende persoonlijkheid borg voor de vorming van talrijke vooraanstaande musici, zoals André Cluytens, Eugène Traey, Frans Cauwenberghs, Walter Crabeels, Denise Tolkowsky, Raf Belmans, Kamiel Cooremans, Frits Celis, Julien Esser e.a.

Om zijn leerlingen meer technische vaardigheid bij te brengen ontwierp hij een vierdelig werk “Pianostudie en –spel volgens nieuwe gegevens” dat als een unicum in de geschiedenis van de Belgische pianopedagogiek beschouwd wordt. Voor beginnelingen had hij voordien de methode “Ik zal ‘goed’ piano spelen” ontwikkeld.

Componist met picturale verbeelding

Vanaf 1933 brengt Emmanuel Durlet eigen werk. “Beschrijvende gedichtjes”, “Het hofje van Fra Angelico”, “Suizend riet” en “Chrysanten” vormden het begin van een indrukwekkend pianistiek oeuvre. Het kwam binnen een periode van amper 20 jaar tot stand en omvat:

• een vijftigtal pianowerken,
• een tachtigtal pianowerkjes voor de jeugd,
• een concerto voor piano en orkest “Middeleeuwse sproke”,
• een concerto voor viool en orkest “De kapel van Maria-Magdalena extra muros”,
• een sonate voor viool en piano “Verluchte verhalen”,
• een herwerkte pianopartij van het pianoconcerto van Peter Benoit,
• verscheidene werken voor piano en diverse andere instrumenten,
• werken voor zang en piano,
• meer dan 300 voor piano herschreven werken van 18e-eeuwse Vlaamse klavecinisten (het resultaat van lange opzoekingen in archieven van abdijen, kloosters, kerken en privé-bezit).

Voor zijn werken koos Durlet steeds suggestieve titels.
Het beschrijvende, programmatische is een constante in heel zijn oeuvre. Melodie en harmonisatie bezitten een enorme picturale rijkdom en plastische uitbeeldingskracht. De organische integratie van diverse pianotechnieken en de transformatie van deze briljante technieken in een expressieve en betekenisvolle pianotaal, gepaard aan een uiterst individualistische melodie en een rijke, soms verrassende harmonie, verlenen aan de composities een zeer persoonlijke en herkenbare stijl.